Mali Müşavirlik Mesleğinde Sorun Nerede?

Mali Müşavirler sıklıkla ücretlerinin düşük olmasından, yeterli zam yapamamaktan ve meslek mensuplarının fazlalığından yakınıyorlar. Ayrıca, Yeminli Mali Müşavirlerden oluşan TÜRMOB yönetiminin gerekli adımları atmadığı da dile getirilen önemli bir eleştiri. Peki, gerçekler neyi gösteriyor?

Bu konuyu daha iyi anlamak için, sık sık kendimizi karşılaştırdığımız avukat mesleği ile bir kıyaslama yapalım.

A) TBB Verilerine Göre Avukat Sayısı

1998 - 2022 yılları arasındaki avukat sayıları yıl yıl takip edilebiliyor:

• 1998 yılında 36.931 olan avukat sayısı,

• 1999 yılında 38.986'ya yükseldi.

  • 1 yılda sisteme 2.055 yeni avukat girdi ve mevcut avukatların %7'si kadar bir artış gerçekleşti.

• 2024 yılında ise toplam avukat sayısı 199.142'ye ulaştı.

  • 2023'te bu rakam 185.749 idi. Yani bir yılda 13.393 kişilik bir artış yaşandı.

B) TÜRMOB Verilerine Göre Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Sayısı

1997 ve 2024 Arasındaki Artış

• 1997 yılında:

  • SMMM sayısı: 15.000

  • YMM sayısı: 2.500

• 2024 yılında:

  • SMMM sayısı: 130.000

  • YMM sayısı: 5.000

Bu veriler iktisadın temel kuralları olan arz-talep ve fiyat dengesi açısından çarpıcı bir tablo ortaya koyuyor. SMMM'ler için bu denge bozulurken, YMM'ler için makul seviyede korunmuş görünüyor.

Bu Artışın Sebebi Ne?

TÜRMOB'u yöneten YMM'ler, kendilerini makul oranda artırırken, SMMM'lere hormonlu bir artış dayatılmış görünüyor. Bu durum, eski müfettişlerin yaşadığı imtiyazlı durumla benzerlik taşıyor mu?

Can Alıcı Soru: Sorun Nerede?

1. Gerçek sorun sayıda mı?

2. Yönetim mi iş bilmezlik yapıyor?

3. Yoksa SMMM'ler kendilerini ucuza mı pazarlıyor?

Bu meslek adeta bir Matruşka bebek gibi iç içe sorunlarla dolu. YMM'ler ücretlerini belirli bir seviyede tutarken, SMMM'ler pazardaki rekabet korkusu ile fiyatlarını kırıyor. Bunun temel sebebi daha çok müşteri kazanma, daha çok para kazanma ve daha büyük bir iş yeri yaratma isteği olabilir mi?

Oysa, az iş ile daha yüksek üret kazanmanın mümkün olduğunu avukatlar göstermiyor mu? Bu konuda ciddi bir şekilde düşünmek gerekmez mi?

D) Avukatlarda Durum Bu İken SMMM'lerde Genel Durum Nedir?

Avukatlık mesleğindeki tabloyu inceledikten sonra, SMMM'lerin genel durumuna biraz daha geniş açıdan bakalım:

Ülkemizde daha önce 130.000 anonim şirket ve 800.000 limited şirket olmak üzere toplam 930.000 sermaye şirketi bulunuyordu. Bugün ise;

• 4.298.736'sı gerçek kişi,

• 582.165'i limited şirket,

• 107.495'i anonim şirket olmak üzere,

• Toplamda 5.177.520 faal mükellef bulunmaktadır.

Bu verilerle SMMM'ler açısından şu hesaplamayı yapabiliriz:

5.177.520 / 128.752 = 40,21

Bu oran, her bir SMMM'ye ortalama 40,21 mükellefin düştüğünü göstermektedir.

Toplam Sayılar:

• SM Sayısı: 5.729

• SMMM Sayısı: 123.023

Cinsiyete Göre Dağılım:

• Kadın: SM: 4.661 | SMMM: 81.275

• Erkek: SM: 1.068 | SMMM: 41.748

Çalışma Durumuna Göre Dağılım:

• Serbest Çalışan SMMM: 58.847

• Bağımlı Çalışan SMMM: 64.176 + 5.729 = 69.905 (SM + SMMM)

Aslında tabloya dikkatli baktığımızda, telaşa kapılacak ya da endişeye yol açacak bir durum olmadığını görebiliriz.

Bağımlı çalışan SMMM'leri çıkardığımızda, serbest çalışan SMMM'ler için büro başına düşen ortalama müşteri sayısı 88'e ulaşmaktadır.

Peki, o zaman biz hangi telaşın ve korkunun içindeyiz?

Bu arada şunu da unutmamak gerekir: Avukatlık ofislerine sahip meslek erbabının dosya sayısını kat be kat geçiyoruz. Avukatların davaları bittiğinde gelirleri de biterken, bizim işimiz mücellefiyet devam ettikçe süreklilik arz ediyor. Yani mali müşavirlik mesleği, kesintisiz bir gelir akışına sahip.

Bu nedenle büre sayısı, müşteri dağılımı ve piyasa koşulları doğru analiz edilerek hareket edilmeli. Gerektiğinde, sürekli iş yükünü azaltarak daha kaliteli hizmet sunmaya yönelmek meslek ahlakı ve sağlık açısından daha doğru bir yaklaşım olabilir.

Selamlar ve iyi çalışmalar dilerim.

Dr. Muzaffer USLICA

S.M. Mali Müşavir

Ekonomi Hukuku Bilim Uzmanı

Mali Suçlar Üzerine Uzman