.jpg)
SMMM Dr. Muzaffer USLICA
Sermaye bazlı Almanya’da şirket türleri, girişimcilere ve yatırımcılara belirli avantajlar sunar.
GmbH, daha küçük ve orta ölçekli işletmeler için tercih edilirken; AG, büyük ölçekli ve halka açık şirketler için daha uygundur.
Almanya’da şirket türleri arasından seçim yaparken:
İş hedeflerine,
Finansal duruma,
Risk toleransına uygun seçimler yapmaya dikkat etmek, uzun vadede daha kazançlı bir işleyişi beraberinde getirir.
Almanya’daki Şirket Türleri
1. Bireysel Girişimler
Almanya’da Şahıs Şirketi Açma
2. Almanya’da Açılabilecek Ortaklık Şirketleri
a. Adi Ortaklık (GbR) Şirketi
b. Komandit (KG) Şirket
c. Kolektif Ortaklık (OHG) Şirketi
3. Almanya’da Açılabilecek Sermaye Şirketleri
a. Limited (GmbH) Şirketi
b. Geçici Limitet (UG) Şirketi
c. Kar Amacı Gütmeyen (gGmbH) Şirket
d. Anonim Şirket (AG)
Almanya’da Paylı Şirketler
Hisseli Komandit ve Limited Şirketler
Hisseli Komandit Ortaklık (Kommanditgesellschaft auf Aktien – KGaA):
Komandit Şirket (Kommanditgesellschaft – KG; Limited Partnership) ile Anonim Şirket (AktG §278; stock company) birleşimidir.
Bu şirket, Anonim Şirket gibi devredilebilir, paylara bölünmüş sabit sermayeli bir şirkettir.
Anonim Şirketin aksine iki ortak grubu vardır:
Genel Ortaklar (Komplementäre; general partners; Komandite / sınırsız sorumlu ortaklar)
Hissedarlar (Kommanditaktionäre; shareholders; Komanditer / sınırlı sorumlu ortaklar)
Genel ortaklar şirketin işlerini yönetme yetkisine sahiptir. Aynı zamanda şirketin alacaklılarına karşı sınırsız sorumluluğa tabidirler.
Oysa paydaşlar/pay sahipleri şirketin borçlarından şahsen sorumlu değildirler.
Bu yasal model değiştirilebilir. Mahkemeler, bir şirketin genel ortak olarak katılma olasılığını kabul etmiştir. (GmbH & Co. KGaA veya AG & Co. KGaA)
Kolektif ortaklıklar yasasının, hissedarlara ilişkin hakları ve görevleri de dahil olmak üzere Komandit Ortaklar içinde geçerli olduğunu belirtmektedir. (AktG Madde 278 II, §§ 105 ve devamı HGB)
Diğer tüm hususlar Anonim Şirketlerde olduğu gibi düzenlenir. (Pay sahiplerinin hakları ve görevleri) (§ 278 III AktG)
Hisseli komandit ortaklık nadiren kullanıldığından, iş birlikleri hukuku ve bu konu ile ilgili araştırma, bunun daha ayrıntılı bir tanımını atlamaktadır.
Limited Şirketler (Limited Liability Company)
Gesellschaft mit beschränkter Haftung; Limited Liability Company or Private Limited Company
Limited şirket, 17 Temmuz 2017 tarihinde değiştirilen 20 Nisan 1892 tarihli Limited Şirket Yasasına tabidir.
(Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung – GmbHG)
Limited şirket, tarihte emsali olmayan bir Alman icadıdır. Maksat, anonim şirket ve ortaklık olan mevcut işbirliği türleri arasındaki boşluğu doldurmaktır.
Diğer ülkeler de bu modeli benimsemiş ve Alman yasalarına benzer kanunlar çıkarmışlardır.
Limited Şirket Yasası:
Limited şirket ile bağlantılı olarak ortaya çıkan tüm sorunları düzenlemez.
Uygulanan Hukuk: Bazı kurallar ayrıca Sermaye Şirketleri Yasası veya Ticaret Kanunu’nda da bulunabilir. (Stock Company Act or Commercial Code)
Limited şirket, Ticaret Kanunu anlamında bir ticari birlik olduğundan, onun ticari birliklere ilişkin kuralları limited şirket için de geçerlidir. (§§ 13 III GmbHG, 6 HGB)
Bunun ötesinde, diğer yasal hükümler – özellikle Şirketlerin Dönüşümünü Düzenleyen Yasa (Umwandlungsgesetz, 1994) ve çeşitli Eş Belirleme Yasaları (Co-determination Acts) – limited şirket yasasını etkiler.
Belirli koşullar yerine getirildiği takdirde noter tasdikli bir form olmaksızın bir kuruluş muhtırasının düzenlenmesine izin verir ve limited şirketlerin bir alt türü olan Unternehmergesellschaft’ın kurulmasını sağlar. (haftungsbeschränkt) (supra §5.01)
Kanun, ayni sermayeye ilişkin içtihatta da değişiklik yapmıştır.
Bir hissenin iyi niyetli bir şekilde satın alınması olasılığını ortaya koymuş ve nakit havuzuna izin vermiştir.
İflas Durumu
Yukarıda belirtilen §§ 32a, 32b GmbHG ve genel müdürün iflas başvurusu yükümlülüğü GmbHG’den iflas yasasına devredilmiştir.
Ana Sözleşme Şekillendirmesi
Limited şirketin iç organizasyonu, büyük ölçüde hissedarlarının özel ihtiyaçlarına uyacak şekilde yapılandırılabilir.
Mahkemeler, madde oluşturma özgürlüğünü ve hissedarlara kuruluş sözleşmesi ile tanınan hakların kullanılmasını sınırlamak için çeşitli doktrinler geliştirmiştir.
İçtihat ve bilim, limited şirket hukukunun gelişmesinde öncü rol üstlenmiştir.
Limited Şirketlerin Özellik Arz Eden Durumları
Limited şirketin kanuni bir tanımı yoktur.
Ancak, şirketin borçlarından şahsen sorumlu olmaksızın bir veya birden fazla hissedarın iştirak ettiği sermayeye ve kanuni ehliyete sahip şirket olarak tanımlanabilir.
Hissedarlarının taahhüt ettiği sermaye dahil bir Limited Şirket kuruluşu, Anonim Şirket kuruluşundan daha az biçimseldir.
Bu durum, GmbH’nin iç organizasyon yapısında da geçerlidir.
Şirketin yasal olarak gerekli olan yalnızca iki organı vardır:
Hissedarlar Kurulu (Gesellschafterversammlung)
Genel Müdür / Müdürler (Geschäftsführer)
Denetim kurulu, Ortak Belirleme Yasaları tarafından zorunlu kılınmadığı takdirde oluşturulmak zorunda değildir.
GmbH, tek kişilik bir limited şirket olarak kurulabilir.
GmbH, tüzel kişilik olduğu için alacaklılara karşı sadece şirketin varlıklarınca sorumludur. (§ 13 II GmbHG)
GmbH’nin esnek yapısı, onu A.Ş.’nin küçük bir versiyonu veya özel bir ortaklık gibi şekillendirmeye olanak verir.
Ancak GmbH’nin yapısı, ortakların yakın işbirliğine dayalı bir yapı anlayışına dayanır.
Limited Şirkete Katılma ve Ayrılma Prosedürü
Anonim şirketler hukukundan çok, ortaklıklar hukukuna benzemektedir.
Ancak GmbH’nin hisseleri, şirketin ana sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe ipso iure devredilebilir ve miras kalabilir. (§ 15 IGmbHG)
Sınırlı sorumlu payların devri noter tasdikli olmalıdır. (§ 15 III, IV GmbHG)
Bu nedenle GmbH, halka açık sermaye piyasalarına uygun bir yapı değildir.
Halka açık yatırım için uygun değildir (hisse senedi, tahvil veya bono ihraç edilmedikçe).
Sermaye
Limited şirketin asgari sermayesi 25.000 avro olmalıdır. (§ 5 I GmbHG)
Ancak, şirketin tescilinden önce yalnızca 12.500 avro ödenmesi gerekir.
Şirket tek kişilik olarak kurulmuşsa, kurucu kalan tutar için teminat sağlamalıdır. (§ 7 II GmbHG)
Sermayenin katkısını ve korunmasını sağlamak için:
§ 19 II GmbHG: serbest bırakma, erteleme, mahsuplaşmaya karşı yasaklar
§§ 5 IV, 7: ayni sermayeye ilişkin koruma kuralları
UG (haftungsbeschränkt)
Kurucuların daha düşük sermaye ile şirket kurmak istemesi durumunda, UG (haftungsbeschränkt) seçeneği sunulmuştur. (§ 5a GmbHG)
1 avro – 24.999 avro arası sermaye ile kurulabilir.
Sermaye 25.000 avroya ulaşırsa, UG ipso iure GmbH’ye dönüşür. (§ 5a V GmbHG)
Alacaklıları korumak adına:
Ayni sermaye yasaktır.
UG’nin yıllık net karının %25’ini sermaye yedeklerine aktarması zorunludur.
Yedek sermaye yalnızca:
GmbH’ye dönüşüm,
Kayıpların karşılanması,
Şirket fonlarından sermaye artırımı için kullanılabilir.
UG için GmbHG’nin tüm hükümleri geçerlidir.
GmbH ve UG, ticari veya başka herhangi bir meşru amaçla kurulabilir.
Ancak, banka veya sigorta şirketi gibi özel sektör alanlarında faaliyet gösteremezler.
Amaç ne olursa olsun, GmbH veya UG, Ticaret Kanunu anlamında bir ticari işletme olarak kabul edilir. (§§ 13 III GmbHG, 6 HGB)
Kar Amacı Gütmeyen (gGmbH) Şirket
Kar amacı gütmeyen faaliyetlerde bulunmak üzere kurulan bir limited şirket türüdür.
Eğitim, sağlık, kültür, sosyal hizmetler gibi alanlarda faaliyet gösterir.
Vergi avantajı sunar.
Kar, şirketin amacına yatırım olarak kullanılır.
Ortaklara kar dağıtımı sınırlı miktarda yapılabilir.
Anonim Şirket (AG)
Büyük ölçekli işletmeler için uygundur.
Sermayesi, paylara (hisse senetlerine) bölünmüştür.
Hissedarlar, pay satın alarak şirkete ortak olur.
Sorumluluk, koydukları sermaye ile sınırlıdır.
Hisse oranları farklı olabilir.
Minimum sermaye tutarı yasal olarak belirlenmiştir.
Yönetim yapısı:
Yönetim Kurulu
Denetleme Kurulu