Özel İnşaat İşlerinde Vergilendirme ve Muhasebeleştirme Süreçleri

Özel İnşaat İşlerinde Vergilendirme Türleri

Özel inşaat işleri şahıslar veya şirketler tarafından yürütülebilir. Vergilendirme süreci, inşaatın türüne ve sahibinin statüsüne bağlı olarak değişir.

A. Şahıslar Tarafından Yapılan İnşaatlarda Vergilendirme

Gerçek Kişinin Kendi Arsasında İnşaat Yapıp Satması (Ticari Faaliyete Girmeyen Durumlar)

• Eğer kişi bir defaya mahsus olarak kendi arsasında bir bina yapıp satıyorsa, bu faaliyet ticari faaliyet sayılmaz ve gelir vergisine tabi tutulmaz.

• Ancak devamlılık arz eden bir faaliyet söz konusuysa, Gelir Vergisi Kanunu’na göre ticari kazanç olarak değerlendirilir ve vergilendirilir.

Ticari Kazanç Sayılan İnşaat Faaliyetleri

• Eğer şahıs birden fazla kez arsa alıp bina inşa ederek satıyorsa, ticari kazanç kapsamına girer.

• Gelir Vergisi, KDV ve Stopaj gibi vergilere tabi olur.

Örnek:

• 2024 yılında bir defaya mahsus olarak kendi arsasına 6 dairelik bir bina inşa eden kişi, bu daireleri sattığında ticari kazanç olarak vergilendirilmez.

• Ancak 3 yıl içinde 2. veya 3. inşaat projesini hayata geçirirse, bu durumda ticari faaliyet olarak değerlendirilir ve vergilendirme kapsamına girer.

Şirketler Tarafından Yapılan İnşaat İşlerinde Vergilendirme

Yap-Sat Modeliyle Vergilendirme

• Eğer bir inşaat şirketi, arsa satın alıp bina inşa ederek satıyorsa, bu faaliyet ticari faaliyet sayılır ve vergilendirmeye tabi olur.

• Kurumlar Vergisi (%25), KDV (%10 veya %20), Stopaj Vergisi ve Geçici Vergi gibi yükümlülükleri vardır.

Kat Karşılığı İnşaat Vergilendirmesi

• Kat karşılığı inşaat modelinde, arsa sahibi ile müteahhit arasında bir anlaşma yapılır ve arsa sahibi dairelerin bir kısmını alır.

• Arsa sahibinin aldığı pay, Gelir Vergisi’ne tabi olabilir.

 Örnek:

• Arsa sahibi ile müteahhit 50%-50% anlaşmışsa ve arsa sahibi 5 daire alıyorsa, bu daireleri satarken ticari faaliyet sayılabilir ve vergilendirilmesi gerekir.

• Müteahhit ise arsa sahibine devrettiği daireler için KDV faturası kesmek zorundadır.

Özel İnşaat İşlerinde Vergi Türleri

 Vergi Planlaması Önerisi:

• Önceden vergi danışmanı ile görüşerek hangi vergi avantajlarından yararlanabileceğinizi belirleyin.

• Kat karşılığı inşaat modelinde arsa sahibinin KDV yükümlülüklerini doğru hesaplayın.

Özel İnşaat Muhasebeleştirme Süreçleri

Özel inşaat projelerinin muhasebe kaydı, maliyet muhasebesi ve gider dağıtımı açısından detaylı takip gerektirir.

 İnşaat Muhasebeleştirme Aşamaları

Arsa ve Maliyet Kayıtları:

• Arsa satın alındığında “250 Arazi ve Arsalar” hesabına kaydedilir.

• İnşaat harcamaları “740 Hizmet Üretim Maliyeti” hesabında takip edilir.

İnşaat Giderleri ve Maliyetleri:

• İşçilik giderleri “Personel Giderleri” hesabına kaydedilir.

• Malzeme giderleri “Stoklar” hesabına işlenir.

• Banka kredileri ile yapılan harcamalar “Finansman Giderleri” olarak takip edilir.

KDV Kaydı:

• İnşaatla ilgili harcamalar indirimli KDV kapsamında kaydedilir ve mahsup edilir.

Gelir Kaydı:

• İnşaat tamamlandıktan sonra “600 Yurtiçi Satışlar” hesabına satış kayıtları girilir.

• Satış sırasında KDV ve diğer vergiler faturaya eklenir.

Öneri:

• İnşaat giderlerini detaylı olarak kaydetmek, ilerleyen süreçte vergi avantajı sağlar.

• KDV iadesi talep edebilmek için harcamaların eksiksiz belgelenmesi gerekir.

İnşaat Tamamlandıktan Sonra Vergisel Süreçler

İnşaat tamamlandığında:

✔️ Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilir.
✔️ Belediyeye emlak vergisi kaydı yaptırılır.
✔️ KDV indirimi veya iadesi için başvuruda bulunulabilir.
✔️ İskan alındıktan sonra satışlar faturalandırılır ve vergi beyannameleri düzenlenir.

İnşaat sonrası süreçlerde eksiksiz beyanda bulunmak, vergi incelemesi riskini minimize eder.

İnşaat Vergilendirme ve Muhasebeleştirme Stratejisi

İnşaatın türüne göre vergi avantajlarından yararlanın (kat karşılığı, yap-sat, bireysel inşaat vb.).
Vergi yükünüzü azaltmak için giderleri doğru kaydedin ve KDV mahsup işlemlerini eksiksiz yapın.
Şirket yapısı oluştururken vergi planlaması yaparak gelir vergisi ve kurumlar vergisi avantajlarını değerlendirin.
İnşaat sonrası süreçleri takip ederek emlak vergisi, iskan ve tapu işlemlerini tamamlayın.

Özel inşaat projelerinin vergilendirme ve muhasebeleştirme süreçleri karmaşık olabilir. Bu nedenle bir mali müşavir veya vergi danışmanı ile çalışmanız vergi avantajları sağlamanıza yardımcı olacaktır.