Forward İşlemleri Kurumlar Vergisinde Nasıl Değerlendirilir?
Forward İşlemi Nedir?
Forward işlemi, iki tarafın gelecekte belirli bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyat üzerinden döviz, menkul kıymet veya başka bir varlığın alım-satımı konusunda mutabakata varmasıdır. Bu sözleşmeler, organize piyasalarda işlem görmez; yani tezgah üstü (OTC) işlemlerdir.
Şirketler forward işlemlerini genellikle döviz kuru dalgalanmalarına karşı hedge (koruma) amaçlı yaparlar.
Forward İşlemleri Vergi Mevzuatında Nasıl Tanımlanır?
Türk vergi sisteminde forward sözleşmeleri, türev finansal araç kapsamında değerlendirilir. 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde bu işlemlere ilişkin açık düzenlemeler yer almasa da, Muhasebe Standartları ve vergi uygulamaları birlikte ele alınarak yorumlanır.
Forward işlemlerinin vergiye etkisi, temel olarak gerçekleşen kazanç veya zararın niteliğine göre değerlendirilir.
Kurumlar Vergisinde Forward İşlemleri Nasıl Değerlendirilir?
1. Gerçekleşen Kazanç Vergiye Tabidir
Forward işlemi sonucunda fiili olarak elde edilen gelir, kurum kazancına dahil edilir ve kurumlar vergisi matrahına eklenir. Bu kazanç, döviz kuru farkı veya menkul kıymet alım-satımı farkı olabilir.
2. Zarar Durumunda İndirim Mümkün
Eğer forward işlemi zararla sonuçlanmışsa, bu zarar da kurum kazancından indirim olarak dikkate alınabilir. Ancak zarar beyanının gerçek ve belgelenebilir olması gerekir.
3. Gerçekleşmemiş Değerleme Kazançları
Forward sözleşmeleri vadesi gelmeden önce değerlemeye tabi tutulmaz. Yani, gerçekleşmeyen kazanç veya zararlar kurum kazancına dahil edilmez. Sadece vade tarihinde fiili olarak gerçekleşen sonuçlar dikkate alınır.
Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri
Muhasebe uygulamalarında forward sözleşmeleri, sözleşme tarihine ve vade tarihine göre ayrıştırılır. TFRS 9 Finansal Araçlar Standardı kapsamında türev işlemler olarak dikkate alınır ve dönem sonlarında gerçeğe uygun değerle muhasebeleştirilebilir. Ancak bu değerleme sonucu ortaya çıkan farklar vergi matrahına doğrudan yansıtılmaz; sadece gerçekleşen işlemler vergisel açıdan esas alınır.
Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Bildirim
Elde edilen forward kazançları ya da oluşan zararlar, diğer olağan gelir/gider kalemleri arasında beyan edilir. Forward işlemlerine ait belgeler (sözleşme, işlem dekontu, ödeme belgeleri) kayıt altına alınmalı ve gerektiğinde ibraz edilebilmelidir.
Transfer Fiyatlandırması Riski
Şirketin yurt dışı ilişkili kişiyle forward sözleşmesi yapması durumunda, transfer fiyatlandırması hükümleri de devreye girebilir. Bu durumda işlem, emsallere uygunluk ilkesine göre değerlendirilmelidir. Vergi İdaresi, bu tür işlemleri “örtülü kazanç aktarımı” yönünden inceleyebilir.
Forward İşlemleri Hangi Durumlarda Risk Taşır?
Belgelenemeyen işlemler,
Piyasa dışı fiyattan yapılan sözleşmeler,
Kur riski yerine spekülasyon amaçlı yapılan forward işlemleri,
İlişkili kişilerle yapılan ve emsalsiz fiyat içeren sözleşmeler,
Aşırı zarar yazımı ve matrah azaltıcı uygulamalar.
Bu durumlar, vergi incelemesinde sorun doğurabilir. Bu nedenle forward işlemleri mutlaka profesyonel danışmanlık eşliğinde yürütülmelidir.
Sonuç: Forward İşlemlerinde Vergi Uyumuna Dikkat!
Forward işlemleri, şirketlerin finansal risklerini azaltmak için önemli bir araç olsa da, kurumlar vergisi açısından doğru muhasebe ve beyan büyük önem taşır. Özellikle beyannamelerde bu işlemlerle ilgili gelir veya zarar bildirimi yapılırken belgeli ve tutarlı olunmalı, mevzuata uygunluk gözetilmelidir.
Mali müşavirinizle birlikte forward işlemlerinizi gözden geçirerek, hem finansal hem vergisel açıdan avantaj sağlamak mümkündür.
SSS – Sıkça Sorulan Sorular
Forward kazancı kurumlar vergisine tabi midir?
Evet. Forward sözleşmesinden elde edilen fiili kazançlar kurum kazancına dahil edilir ve vergilendirilir.
Forward zararı beyannameye nasıl yazılır?
Gerçekleşmiş zararlar, kurum kazancından indirim olarak beyan edilebilir. Ancak zarar belgelenmelidir.
Vadesi gelmemiş forward sözleşmeleri vergiye tabi midir?
Hayır. Sadece gerçekleşen işlemler vergisel açıdan dikkate alınır.
