Kâr Dağıtımı Nedir? Şirketlerde Kâr Dağıtımı Nasıl Yapılır?

Kâr Dağıtımı Nedir?

Kâr dağıtımı, bir şirketin dönem sonunda elde ettiği net kârın belirli bir kısmını ortaklarına temettü (kâr payı) olarak ödemesi sürecidir. Kâr dağıtımı, şirketin büyüme stratejisi ve finansal durumuna bağlı olarak farklı şekillerde gerçekleştirilebilir.

Şirketler, kârlarını şu yöntemlerle değerlendirebilir:

Tamamen dağıtma: Kârın tamamını ortaklara dağıtarak yatırımcılarına doğrudan getiri sağlar.
Kısmen dağıtma: Bir kısmını ortaklara dağıtarak, kalanını şirket içinde yeni yatırımlar için kullanabilir.
Şirkette tutma: Kârı dağıtmayarak, yeni projelere yatırım yapmak ve şirket sermayesini güçlendirmek için kullanabilir.

Kâr dağıtım süreci, şirketin ana sözleşmesine, genel kurul kararlarına ve ilgili yasal mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

Şirket Türlerine Göre Kâr Dağıtımı

Her şirketin kâr dağıtımı süreci, şirketin türüne göre değişir:

1. Anonim Şirketlerde (A.Ş.) Kâr Dağıtımı

Kâr dağıtımı, genel kurul tarafından onaylanır.
Yönetim kurulu tarafından teklif edilen kâr dağıtım oranı, pay sahipleri tarafından kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.
İmtiyazlı hisseler varsa, bazı ortaklara daha yüksek temettü hakkı tanınabilir.
Kâr payı dağıtımı nakit veya bedelsiz hisse senedi olarak yapılabilir.

2. Limited Şirketlerde (Ltd. Şti.) Kâr Dağıtımı

Limited şirketlerde kâr dağıtımı ortaklık payları oranında yapılır.
Genel kurul, dağıtılacak kâr miktarını belirler.
Eğer şirket sözleşmesinde özel bir hüküm yoksa, ortakların kâr payı hakkı eşittir.

3. Şahıs Şirketlerinde Kâr Dağıtımı

Şahıs şirketlerinde kâr doğrudan işletme sahibinin geliri sayılır ve ortaklara ayrıca bir kâr payı dağıtımı yapılmaz.
Vergilendirme süreci, doğrudan gelir vergisi üzerinden yürütülür.

Kâr Dağıtımında Vergilendirme Süreçleri

Kâr dağıtımı vergilendirme açısından çeşitli aşamalardan geçer. Vergi oranları ve kesintiler, hem şirket hem de ortaklar açısından önemlidir.

1. Şirketler Açısından Vergilendirme

Kurumlar Vergisi: Şirketler, kâr dağıtımından önce %25 oranında (2024 yılı itibarıyla) kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür.
Dağıtılmayan Kârın Vergilendirilmesi: Eğer şirket kârı ortaklara dağıtılmayıp şirket içinde tutuluyorsa, ek bir vergi yükü doğmaz.

2. Ortaklar Açısından Vergilendirme

Gelir Vergisi Stopajı: Kâr payı olarak dağıtılan tutar üzerinden %10 oranında gelir vergisi stopajı uygulanır.
Beyanname Verme Yükümlülüğü:
Ortaklar, yıllık toplam kâr payı gelirleri belirli bir tutarın üzerindeyse gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır.
Stopajla vergilendirilmiş kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Geri kalan yarısı, gelir vergisi tarifesine göre vergilendirilir.

3. Çifte Vergilendirme Anlaşmaları ve Yabancı Ortaklar

Şirket ortakları arasında yabancı uyruklu kişiler varsa, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları devreye girer.
Türkiye ile ilgili ülke arasında vergi anlaşması varsa, stopaj oranı değişebilir.

Kâr Dağıtım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kâr dağıtımı yaparken işletmelerin yasal prosedürleri eksiksiz yerine getirmesi gerekir. İşte kâr dağıtım sürecinde dikkat edilmesi gereken temel noktalar:

Genel Kurul Kararı: Kâr dağıtımı, anonim ve limited şirketlerde ortakların çoğunluğu tarafından onaylanmalıdır.

Vergi Hesaplamaları: Dağıtılacak kâr üzerinden kurumlar vergisi ve stopaj hesaplamaları doğru yapılmalıdır.

Ödeme Planı: Kâr dağıtım ödemeleri genellikle banka aracılığıyla gerçekleştirilir ve kayıt altına alınır.

Resmî Belgelerin Düzenlenmesi: Kâr dağıtımı sonrası yasal defterlere işlenmeli ve vergi beyannamesi doğru şekilde verilmelidir.

Muhasebe Kaydı: Kâr dağıtımı muhasebe kayıtlarına doğru şekilde işlenmeli ve vergisel yükümlülükler zamanında yerine getirilmelidir.

Güncel Kâr Dağıtımı Trendleri

Son yıllarda şirketler, kârlarını farklı şekillerde yöneterek yatırımcılarına daha fazla fayda sağlamaya çalışmaktadır. İşte 2024 itibarıyla öne çıkan bazı eğilimler:

Bedelsiz Hisse Senedi Dağıtımı: Nakit temettü yerine bedelsiz hisse senedi dağıtımı, yatırımcıların uzun vadeli kazanç elde etmesini sağlar.

Geri Alım Programları: Şirketler, kârlarını doğrudan dağıtmak yerine hisse geri alımı yaparak hisse değerlerini artırmaktadır.

Dijital Ödeme Yöntemleri: Temettü ödemeleri artık banka hesapları yerine kripto cüzdanlar veya dijital ödeme sistemleri üzerinden de yapılmaya başlanmıştır.

Sürdürülebilir Yatırım Stratejileri: Şirketler, kârlarını çevre dostu projelere yönlendirerek ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişim) kriterlerine uygun hareket etmeye önem veriyor.

Şirketlerde kâr dağıtımı, yatırımcıların getiri elde etmesi açısından önemli bir süreçtir. Ancak, kâr dağıtımında vergi yükümlülükleri ve yasal prosedürler titizlikle takip edilmelidir. Doğru planlama ve muhasebe ile şirketinizin kâr dağıtımı sürecini yönetebilir ve vergi avantajlarından faydalanabilirsiniz.

Kâr dağıtımı ile ilgili daha fazla bilgi almak ve şirketinizin vergi süreçlerini en iyi şekilde yönetmek için bir mali müşavir veya vergi danışmanı ile çalışmanız önemlidir. Güncel vergi oranları ve düzenlemeleri takip ederek şirketinizin finansal stratejilerini en verimli şekilde oluşturabilirsiniz.