Hisse Senedi Nedir? Muhasebesi Nasıl Yapılır?

Hisse Senedi Nedir?

Hisse senedi, anonim veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklarına şirket sermayesindeki paylarını belgelemek için verdiği kıymetli evraktır. Hisse senedi sahipleri, şirketin kârından pay alma, yönetimde söz sahibi olma ve sermaye kazancı elde etme gibi haklara sahiptir.

Hisse Senedi Türleri

1. Adi Hisse Senetleri: Şirket ortaklarına oy hakkı, temettü alma ve şirketin tasfiye durumunda alacak hakkı sağlar.

2. İmtiyazlı Hisse Senetleri: Adi hisselerden farklı olarak, belirli konularda ek haklar tanır (örneğin, temettüde öncelik veya yönetimde daha fazla söz hakkı).

3. Hamiline ve Nama Yazılı Hisse Senetleri:

   • Nama Yazılı Hisse Senetleri: Belirli bir kişinin adına düzenlenir ve devri belirli prosedürlere tabidir.

   • Hamiline Yazılı Hisse Senetleri: Elden çıkarılması daha kolaydır, borsada alım-satımı yapılabilir.

Hisse Senedi Muhasebesi Nasıl Yapılır?

Hisse senetlerinin muhasebeleştirilmesi, hem yatırım yapan şirketler hem de hisse senedi ihraç eden şirketler açısından farklı muhasebe kayıtlarını gerektirir.

Hisse Senedi Çıkartan Şirketler İçin Muhasebe Kaydı

Bir şirket sermaye artırımı yaparak hisse senedi çıkarttığında, muhasebe kaydı şu şekilde yapılır:

• Örnek: Şirket, nominal değeri 10 TL olan 10.000 adet hisse senedi çıkarıp 150.000 TL sermaye artırımı yapmıştır.

Açıklama: Sermaye nominal değeri üzerinden kaydedilirken, hisse senedi ihraç primi ayrı bir hesapta tutulur.

Hisse Senedi Yatırımı Yapan Şirketler İçin Muhasebe Kaydı

Bir şirket, başka bir şirketin hisse senedini yatırım amaçlı satın aldığında, bunu finansal varlık olarak kaydeder.

• Örnek: ABC A.Ş., XYZ A.Ş.'nin 5.000 adet hisse senedini hisse başına 20 TL’den toplam 100.000 TL’ye satın almıştır.

Açıklama: Satın alınan hisse senetleri, "110 - Hisse Senetleri" hesabında muhasebeleştirilir.

Hisse Senetlerinden Elde Edilen Temettü Gelirleri

Eğer yatırım yapılan şirket temettü (kâr payı) dağıtırsa, bu gelir şu şekilde kaydedilir:

• Örnek: XYZ A.Ş., ABC A.Ş.'ye 10.000 TL temettü ödemesi yapmıştır.

Açıklama: Temettü gelirleri 642 - Faiz ve Temettü Gelirleri hesabına kaydedilir.

Hisse Senedi Satışından Elde Edilen Kâr/Zarar

Eğer hisse senedi satılırsa, satış kârı veya zararı finansal tablolara yansıtılır.

• Örnek: ABC A.Ş., XYZ A.Ş.'nin hisselerini 120.000 TL’ye satmıştır.

Açıklama: Hisselerin satın alma bedeli düştükten sonra oluşan 20.000 TL'lik fark, "640 - Menkul Kıymet Satış Kârı" hesabına kaydedilir.

Hisse senetleri, hem yatırımcılar hem de şirketler için önemli bir finansal araçtır. Muhasebeleştirme süreçleri, şirketlerin finansal yönetimini doğru şekilde yapabilmesi ve vergisel yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için titizlikle yürütülmelidir.