2025'de Dövizli İşlemler ve Kur Farkı Muhasebesi Nasıl Yapılır?
Dövizli İşlem Nedir?
Dövizli işlem, bir şirketin muhasebe kayıtlarında Türk Lirası dışındaki bir para birimi ile yaptığı her türlü işlem olarak tanımlanır. Örneğin:
Döviz cinsinden satış faturası
Dövizli alacak veya borç
Döviz kredisi kullanımı
İthalat ve ihracat işlemleri
Yurt dışından alınan veya verilen hizmetler
Dövizli İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi Nasıl Yapılır?
Dövizli işlemlerde temel kural:
VUK gereği dövizli işlemler, işlem tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilerek kaydedilir.
Uygulama:
İşlem yapıldığı gün TCMB döviz alış kuru esas alınır.
Kur farkı oluşması durumunda fark, işlem türüne göre gelir veya gider olarak kaydedilir.
Kur Farkı Nedir ve Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Kur farkı, dövizli alacak veya borçların tahsil, ödeme veya değerleme aşamasında kur değişiminden kaynaklanan farklardır.
Kur farkı iki durumda doğar:
Fiili ödeme/tahsilat aşamasında
Dönem sonlarında (Geçici vergi ve yıl sonu) değerleme sırasında
Kur Farklarının Muhasebeleştirilmesi (2025 Güncel Uygulama)
✔ Fiili Ödeme/Tahsilat Anında
Ödeme veya tahsilat tarihinde geçerli olan TCMB döviz alış kuru kullanılır. Önceki kayıtla fark varsa:
Kur farkı geliri → 646 Hesabı
Kur farkı gideri → 656 Hesabı
olarak kaydedilir.
✔ Dönem Sonu Değerlemesinde
Dönem sonunda bilançoda yer alan dövizli alacak ve borçlar TCMB döviz alış kuru ile yeniden değerlenir. Oluşan fark, gelir veya gider kaydedilir.
Kur Farkı ve KKEG İlişkisi
Örtülü sermaye kullanılan işletmelerde, örtülü sermayeye isabet eden kur farkı, faiz ve benzeri giderler KKEG olarak dikkate alınır. Özellikle transfer fiyatlandırması riski taşıyan grup şirketlerinde bu noktaya dikkat edilmelidir.
Enflasyon Düzeltmesi ve Kur Farkları
2025 itibarıyla uygulanan enflasyon düzeltmesi, dövizli işlemlerden kaynaklanan parasal kalemlere uygulanmaz.
Dövizli alacaklar ve borçlar parasal kıymet kabul edilir ve enflasyon düzeltmesinden muaftır.
Ancak dönem sonu değerlemesi yapılır ve kur farkı gelir/giderleri bilançoya yansır.
Kur Farkı Kaynaklı En Sık Yapılan Hatalar
İşlem tarihinde yanlış kur kullanımı
Fiili tahsil ve ödeme anında değerleme yapılmaması
Parasal olmayan kalemlere (stoklar, sabit kıymetler) kur farkı uygulanması
Örtülü sermayeye isabet eden kur farklarının KKEG’ye alınmaması
Enflasyon düzeltmesinde dövizli parasal kıymetlerin yanlış değerlendirilmesi
Mali Müşavirler İçin Tavsiyeler
Tüm dövizli işlemlerde TCMB döviz alış kurunu düzenli takip edin.
Müşterilerinizin dövizli alacak-borç bakiyelerini her geçici vergi ve yıl sonunda mutlaka değerleyin.
Kur farklarını ve örtülü sermaye etkilerini ayrı bir kontrol listesi ile analiz edin.
Enflasyon düzeltmesi ile parasal ve parasal olmayan kıymet ayrımını doğru yapın.
Dövizli işlemler ve kur farkı muhasebesi, hem ticari hem de vergisel açıdan şirketlerin en hassas alanlarından biridir. Yanlış kur uygulamaları, beyan hataları veya KKEG eksiklikleri, vergi risklerini artırabilir. Bu nedenle mali müşavirlerin 2025 yılı ve sonrası için kur farkı ve dövizli işlem uygulamalarını tam ve doğru şekilde yapması gerekmektedir.
