Basit Usulde Vergilendirme ile Gerçek Usulde Vergilendirme Arasındaki Farklar Nelerdir?

Basit Usulde Vergilendirme Nedir?

Basit Usul, küçük esnaf ve ticaret erbapları için sağlanan vergisel avantajlar sunan bir vergi sistemidir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 46. maddesine göre, belirli şartları sağlayan küçük işletmeler daha az muhasebe yükü ve daha düşük vergilerle ticari faaliyetlerini sürdürebilirler.

Basit Usul Vergilendirmenin Avantajları:

Gelir Vergisi Beyannamesi verilir ancak hesaplanan vergide önemli indirimler uygulanır.
Defter tutma zorunluluğu yoktur, sadece gelir-gider kaydı yapılır.
KDV mükellefiyeti bulunmaz (ancak belge düzenleme zorunluluğu devam eder).
Geçici vergi ödeme yükümlülüğü yoktur.
Ticari kazançtan belirli istisnalar düşülebilir.

Gerçek Usulde Vergilendirme Nedir?

Gerçek Usul, orta ve büyük ölçekli işletmelerin ticari kazançlarının daha detaylı ve kapsamlı vergilendirilmesi için kullanılan sistemdir. İşletmeler, mali kayıtlarını ayrıntılı bir şekilde tutar ve daha fazla vergisel yükümlülüğe tabi olur.

Temel özellikleri şöyle;

İşletmeler KDV mükellefidir, KDV hesaplar ve devlete beyan ederler.
Muhasebe kayıtları detaylı tutulmalı, yasal defterler tasdik ettirilmelidir.
Geçici vergi ödemesi yapılmalıdır.
Ticari kazanç tam olarak beyan edilir ve giderler belirli kurallar dahilinde düşülebilir.
İşletme büyüklüğüne göre bilanço esasına veya işletme hesabı esasına göre vergilendirme yapılır.

Basit Usul ve Gerçek Usul Vergilendirme Arasındaki Farklar

Kimler Basit Usulde Vergilendirilebilir?

Basit usulde vergilendirilmek için Gelir Vergisi Kanunu’nun 47. ve 48. maddelerinde belirtilen şartları sağlamak gerekir.

Yıllık hasılat sınırını aşmamak (2024 yılı için güncel sınırlar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir).
İşyeri kira bedelinin belirlenen sınırları aşmaması.
İşletme faaliyetinin, belirlenen ticari alanlardan birinde olması (Örneğin, bakkallar, berberler, terziler, küçük tamir atölyeleri vb.).
Şahsi ticari faaliyet yürütmek (Şirketler basit usule tabi olamaz).
Başka bir işletmeye ortak olmamak.

Eğer işletmeniz bu kriterlere uyuyorsa, basit usulden faydalanabilirsiniz. Ancak cirosu yüksek veya belirli sektörlerdeki işletmeler gerçek usule tabi olmak zorundadır.

Gerçek Usulde Vergilendirilmesi Zorunlu Olan İşletmeler

Bazı işletmeler ciro sınırlarını aşmasa bile gerçek usulde vergilendirilmek zorundadır. Bunlar:

Eczaneler
Sigorta acenteleri
Büfe, lokanta, kafeterya ve otel işletmeleri
İnşaat malzemesi satışı yapan işletmeler
Motorlu taşıt ticareti yapanlar
Büyük ölçekli imalat yapan işletmeler

Bu işletmeler, basit usulden yararlanamaz ve detaylı muhasebe kaydı tutarak KDV ve geçici vergi ödemekle yükümlüdür.

Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş Zorunluluğu

Eğer işletmeniz basit usulde vergilendiriliyorsa ancak yıllık cirosu belirlenen sınırları aşarsa, ertesi yıl gerçek usule geçmek zorundadır.
Gerçek usule geçen bir işletme, belirli bir süre boyunca tekrar basit usule dönemez.

Bu nedenle, işletme sahiplerinin cirolarını dikkatle takip etmesi ve muhasebe süreçlerini profesyonel destek alarak yönetmesi önemlidir.

Basit Usulde Vergilendirme, küçük esnaflar için önemli kolaylıklar ve daha düşük vergi yükü sunarken, Gerçek Usul Vergilendirme daha büyük işletmelerin detaylı muhasebe kaydı tutmasını ve KDV gibi vergileri ödemesini gerektirir.

Hangi vergilendirme sistemine tabi olduğunuzu anlamak için öneri olarak şunları yapabilirsiniz;
✔ Yıllık cironuzu ve işletme yapınızı inceleyin.
✔ Eğer küçük bir işletmeyseniz ve şartları sağlıyorsanız Basit Usul sizin için avantajlı olabilir.
✔ Büyüyen bir işletmeyseniz veya KDV mükellefiyeti gerektiren bir alanda faaliyet gösteriyorsanız Gerçek Usul Vergilendirme zorunlu hale gelecektir.