2025 Yılında KOBİ’ler İçin En Sık Denetlenen Konular Nelerdir?
1. Kasa Mevcudu ve Ortak Cari Hesapları Denetimi
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın son yıllarda yoğunlaştığı denetim alanlarından biri, kasa hesabının şişkin olması ve ortaklara borç alacak ilişkilerinin net gösterilmemesi. 2025 yılında da bu eğilim devam ediyor. Özellikle aşağıdaki senaryolar riskli bulunuyor:
Yüksek tutarda kasada görünen ama fiziksel olarak bulunmayan meblağlar
Ortağın şirkete sürekli borç vermesi veya şahsi harcamaların şirket üzerinden geçmesi
Uzun süre tahsil edilmeyen ortak alacakları
Bu durumlar örtülü kazanç dağıtımı, transfer fiyatlandırması ya da belgesiz ödeme riski doğurabiliyor. KOBİ’lerin yıl sonu itibarıyla bu hesapları gözden geçirmesi büyük önem taşıyor.
2. Belgesiz Giderler ve Faturasız Alımlar
KOBİ’lerin özellikle alışverişlerini nakit ve fişle gerçekleştirdiği durumlarda, belge eksiklikleri vergi incelemelerinde ciddi bir sorun teşkil ediyor. 2025 itibarıyla e-belge sistemleriyle eşleştirilmeyen masraflar ve karşılığı olmayan gider kayıtları, doğrudan inceleme sebebi haline gelmiş durumda. En sık karşılaşılan belgelenemeyen giderler:
Ağırlama ve temsil giderleri
Yol, konaklama ve seyahat harcamaları
Kredi kartı ile yapılan ama açıklaması olmayan ödemeler
GİB sistemlerinde bu harcamaların karşılığı olan e-fatura ve fişlerin olmaması, vergi ziyaı iddiasını gündeme getiriyor.
3. Personel Bildirimleri ve SGK Prim Uygulamaları
2025 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), özellikle asgari ücretli bordrolarda eksik prim gösterimi, kayıt dışı istihdam ve fazla mesai ödemelerinde bordro uyumsuzluğu gibi konularda daha sıkı kontroller uygulamaktadır. KOBİ’ler için öne çıkan risk alanları şunlardır:
Gerçek maaş ile bordrodaki maaşın farklı olması
Çalışanlara yapılan prim ve ikramiyelerin bordro dışında ödenmesi
Eksik gün veya ücretsiz izin uygulamalarının belgelenmemesi
SGK denetmenleri, bu verileri e-bildirge, işyeri kayıtları ve banka hesap hareketleriyle karşılaştırarak inceler. 2025 itibarıyla risk analiz sistemi, sistematik olarak şüpheli bordro desenlerini otomatik tespit edebilmektedir.
4. E-Fatura, E-Arşiv ve E-Defter Uygulamalarındaki Uyum Sorunları
Elektronik belge kullanımının zorunlu hale gelmesiyle birlikte, 2025 yılında e-fatura ve e-defter uygulamalarındaki uyum problemleri, denetimlerin merkezine oturdu. Özellikle şu konular sıklıkla denetlenmektedir:
E-fatura sistemine geçmesine rağmen hâlâ kâğıt fatura kesilmesi
E-defter beratlarının zamanında GİB sistemine yüklenmemesi
E-fatura ile e-defterdeki satış rakamlarının uyuşmaması
E-arşiv faturalarının usulsüz olarak düzenlenmesi (tarih, saat, tutar farkları)
GİB bu farkları dijital ortamda doğrudan karşılaştırmakta ve riskli mükellefleri otomatik denetime almaktadır. Bu sebeple KOBİ’lerin dijital entegrasyonlarını titizlikle yürütmesi gereklidir.
5. KDV İadeleri ve Ödeme-Kayıt Uyuşmazlıkları
KDV iadesi talep eden firmaların iade öncesi kontrollerinde, karşılıklı fatura eşleşmeleri ve banka ödeme belgeleri kritik hale gelmiştir. 2025'te KOBİ'ler için öne çıkan inceleme başlıkları şunlardır:
Faturası alınmış ama ödemesi yapılmamış mal veya hizmetler
KDV iadesi alınan ama karşı firmada kayıt altına alınmamış işlemler
İade talep edilen tutarın haksız yere fazla gösterilmesi
Eksik ya da geç girilmiş yurt dışı ihracat beyannameleri
Bu tür uyuşmazlıklar, iade sürecinin tıkanmasına neden olabileceği gibi vergi incelemesine dönüşebilir.
6. Kâr Dağıtımı, Sermaye İşlemleri ve Örtülü Sermaye Riskleri
KOBİ’lerde sık karşılaşılan bir diğer denetim konusu, kâr dağıtımı yapılmadan ortaklara ödeme yapılması, sermaye artırımlarının belgeye dayanmaması ve sermaye eksiği olmasına rağmen borçlanma yapılmasıdır. Bu durumlar, Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında hem örtülü kazanç hem de örtülü sermaye riskini beraberinde getirir.
2025 yılı denetim uygulamalarında, şirketlerin öz sermaye yapısı ve ortaklar arası fon hareketleri detaylıca incelenmektedir. Özellikle şirketin kendi ortaklarına veya ilişkili kişilere faizsiz borç vermesi ya da bedelsiz tahsislerde bulunması, doğrudan ceza konusu olabilmektedir.
Sonuç
2025 yılında gerek Gelir İdaresi Başkanlığı gerekse SGK tarafından yapılan denetimlerde öncelik riske dayalı analizlere veriliyor. Bu durum, KOBİ’lerin yalnızca geçmiş kayıtları değil, aynı zamanda güncel uygulamalarıyla uyumlu bir yapı kurmasını zorunlu hale getiriyor. İşletmelerin yıl içinde düzenli iç denetim yapması, mali müşavirleriyle yakın çalışması ve e-belge sistemlerini hatasız kullanması, cezai yaptırımların önüne geçmek açısından kritik önem taşıyor.
